Collection Dubai
Amsterdam Smart Project Space’de Eylül ayında gerçekleşen ve de Ekim sonuna kadar süren ‘Collection Dubai’ başlıklı sergi; küratörlüğünü daha önce Garanti Platform’dan tanıdığımız November Paynter’ın yapmasının yanı sıra Hüseyin Bahri Alptekin, Nasan Tur gibi sanatçıların yer almasıyla Türk Güncel Sanatını yakından ilgilendiriyor.
Sergide yer alan eserlerin tümü Artist Pension Trust isimli sanat insiyatifinin Dubai koleksiyonundan alınan parçalardan oluşuyor. Serginin ismi, Collection Dubai\Dubai Koleksiyonu; hem eserlerin bu ortak özelliğine vurgu yaparken hem de serginin teması olan toplamak/bir araya getirmek (to collect) kavramına göndermede bulunuyor. Zira koleksiyonda yer alan bütün sanatçılar; bir çalışma yöntemi olarak bir araya getirme olgusunu benimsemiş durumda.
Sergide genel olarak Türkiye, İran, Birleşik Arap Emirlikleri gibi doğu ülkelerinden gelen sanatçılar çoğunlukta. Bu sanatçılardan biri olan Lamya Gargash’ın Familial Series adını taşıyan fotoğraf serisi; Dubai’deki hızlı modernleşme ihtiyacının sonucu olarak bir an önce terk edilmek istenen iç mekanların hüzünlü fotoğraflarından oluşan ‘Presences’ serisinin bir devamı niteliğinde sayılabilir.
Bu seride; iç mekanlar yerlerini tek yıldızlı otellerin ıssız lobilerine ve odalarına bırakıyor. Modası geçmiş, ‘petrol kültürü sonrası’ dekorasyon zevkinin son örnekleri olarak var olan bu dekorlara Gargash bir de aile fotoğrafı ekleyerek kaybolan anılarla yok olmakta olan eski kültürel yapının kendi kendisine yabancılaştırılarak yerini hızla oluşturulan yeni kültüre ait yeni bir geçmiş ve şimdiki zamana bıraktırılmak istenmesine dikkati cekiyor.
Tarek Zaki de zamanın geçişi, geçmiş ve bugünün karşılaştırılması, tarih ve kültür ilişkisine değinmiş sergideki eserinde. History of O/ O’nun tarihi’nde sanatçı; hepsi de daire biçimli olan gündelik objeleri sanki müzelerde sergilenen milattan önceki uygarlıkların kullandığı ilkel alet ve edavatlara benzeterek gelecekten günümüze bakışı sorgulayıp, müzecilik ,saklama ve yeniden anlamlandırma mekanizmalarımızı harekete geçiriyor.
Bazıları modern zamanlara ait olan (cd, ocak..) bu objeler; biçimlerinin belirsizliği ve de asıl malzemelerinin dışında sadece taştan oyulmuş görüntüsünde olmaları; zaman ve mekanda yaratılmak istenen belirsizlik duygusuna ve de kalıcılık/geçicilik, günümüz ve geçmiş ayrımlarına gönderme yapıyor.
Daire biçiminin zaman eksenindeki simgesel anlamı; batının geçmiş, şimdi, gelecek doğrultusunda giden çizgisel zaman kavramının karşıtı olan doğudaki döngüselliğe ve sonsuz yineleniş anlayışına işaret eder. Bu bağlamda; bu objelerin hepsinde ortak özellik olarak daireyi tercih etmesi sanatçının temel sorunu olan geçmişe bakış ve zaman algısının altını çiziyor.
Ivan Moudov’un 5 yıl süren bir çalışmayla sabırla toplayarak oluşturduğu ünlü sanatçıların eserlerinin atık bile sayılabilecek önemsiz parçalarından oluşan şaşırtıcı taşınabilir çağdaş sanat müzesi; bir yandan Duchamp’ı anarken yine sergileme ve koleksiyonculuk konularını akıllara getirip ayrıca sanat eserinin aidiyet sorunu ve kendine mal etme gibi kavramlar üzerinde de düşünmeye yol açıyor.
İran doğumlu sanatçı Mamali Shafahi ise; 2500 years of Wonderland\Harikalar diyarının 2500 yılı) adlı işinde İran’ın 2500 yıllık tarihiyle ilişkide bulunuyor. Uzun bir süreç içerisine yayılan bu projede sanatçı 2500 adet kolajı 24 bölümlük video çalışmasıyla bir araya getirmeyi planlıyor. Bu sergide; bu kolajlardan tamamlanmış olan 70 tanesi sergileniyor. Kolajların tümünde İran haritasının kabataslak bir çizimiyle beraber İran tarihiyle ilgili görsel imgeler,popüler kültürün elemanlarıyla harmanlanarak kullanılıyor.
Kültürel ve tarihi olaylar Nasan Tur’un Good News\İyi Haberler isimli çalışmasında da ortaya çıkıyor. Bu yerleştirmede; Rabin ve Arafat’ın buluşması, Berlin Duvarı’nın yıkılışı, Lady Diana’nın Prens Charles’la evlenişi gibi son 35 yılın sevindirici haberlerine ait seçilmiş tanıdık imajlar iki gazete sayfasını kaplayacak büyüklükte basılarak duvarda sergileniyor. Nasan Tur’un burada yaratmak istediği his; geçmişte ümit uyandıran bu mutlu haberlerin bugün geriye dönüp baktığımızda beklenen şekilde sonuçlanmamasının yarattığı hüzün.
Sophia Tabadabze sergiye kendi kişisel tarihini oluşturmak amaçlı topladığı parçalarla katılıyor. ‘All My Re-collections\Benim Yeniden-toplamalarım’ isimli sergisine ait bu parçalardan biri; Gürcü sanatçının fakir bir ülkeden Avrupa’ya ilk geldiğinde zengin bir çeşitlilik barındıran süpermarketleri görüp yaşadığı şaşkınlığı yansıtan fotoğrafı. Diğeri ise üzerinde Haydar Aliyev ve Humeyni’nin isimleri yazan uçağa biniş kartı. Bu toplamalar hem sanatçının geçmişe referans noktaları hem de sanatında kullandığı ilham kaynakları.
Daha önce Venedik Bienali’nde Türkiye’yi temsil eden ‘Don’t Complain’ isimli yerleştirmesine ait Incidents Ipanama, Incidents Cihangir ve Incidents Bombay isimli üçlü video projeksiyon çalışmasında Hüseyin Bahri Alptekin; ‘Incident/Olay’ diye adlandırdığı, gündelik yaşamımızın içinde farkına varmadığımız kareleri ,sıradan anonim görüntüleri ard arda sabırla fotoğraflayıp, birlikte sunarken hem banalliğin üzerinden yeni hikayeler anlatırken hem de küreselleşmeyi farklı mekanların detaylarındaki benzerliklerde belirginleştiriyor.
Son olarak baskı ve çizim tekniklerini bir arada kullandığı kağıt işleri ve de galerinin bir duvarında oluşturduğu duvar resminden oluşan ‘Conspiracy Theory/Komplo Teorisi’ adlı yerleştirmesinde Fahrettin Örenli; birbiriyle siyasal rekabet içinde olan bölge ülkelerinin durumuna değinirken gerçeküstücüleri anımsatan bir üslup kullanıyor.
Örenli; politik figürler, şehir manzaraları, metinler, kendi üretimi bir alfabe, AB hakkında Türklerin görüşleri, Hacivat ve Karagöz, Ortadoğu, Atatürk… gibi yerel kültürden beslenen öğeleri çizim yeteneğiyle birleştirerek dış dünyaya ve siyasete olan ilgisini hayalgücüyle özgür kılmayı başarıyor.
Dubai Koleksiyonu sergisi; bizi farklı kültürlerden gelen sanatçıların farklı anlatım dilleriyle buluşturken ister gelecek için şimdiden ister şimdi için geçmişten başlayarak olsun anı, referans, tarihsel, kültürel belge, sanat eserleri, sıradan anlar, görüntüler, benzerlikler toplamak üzerine bizi düşündürüp şu soruları akıllara getiriyor;
Toplamanın anlamı nedir? Birşeyi unutulmaya ve yok olmaya terk etmeyip ölümsüz kılmak mı, geçip giden anın içinde fark edemediklerimizi yakalamak mı yoksa geçmişi her seferinde yeniden yaratma özgürlüğüne sahip olmak mı?
Ekim 2009
Link:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder